Achtertandwiel vervangen van de e-bike (van de Bosch Performance CX motor)
E-bike-kettingblad: natuurlijke slijtage
Als gevolg van het aanzienlijke motorkoppel en andere krachten waaraan e-bikes, e-transportfietsen en vooral e-mountainbikes voor veeleisende terreinen onderhevig zijn, staan aandrijfcomponenten en versnellingen regelmatig onder spanning. Een e-bike-kettingblad is dus blootgesteld aan natuurlijke slijtage, vooral als er al veel kilometers zijn afgelegd. Daarom moet het kettingblad of motortandwiel van de e-bike en e-MTB vroeg of laat worden vervangen. Als een vervanging noodzakelijk is, kan je dit herkennen aan een ongelijkmatige boog tussen twee tanden, waardoor ze op haaienvinnen lijken. De slijtage is ook te herkennen aan een onzuiver schakelgedrag of een minder soepel draaiende ketting, vooral als dit zich voordoet bij een nieuwe ketting.
Let op de compatibiliteit
Niet alle kettingbladen zijn hetzelfde! Dit betekent dat je er bij de aankoop rekening mee moet houden dat het gewenste kettingblad ook compatibel is met je eigen e-bike. Om de overbrengingsverhouding niet te wijzigen, is het belangrijk dat het nieuwe kettingblad evenveel tanden heeft als het oude.
Verder is er een verschil tussen direct-mount en standaard kettingbladen en motortandwielen. Direct-mount kettingbladen worden rechtstreeks op de motoras geplaatst, terwijl standaard kettingbladen op een zogenaamde "spider" (een 4- of 5-armige bevestiging aan de as met boutcirkel van 104 mm; zie compatibele Contec-kettingbladen B-SP met 36 tot 44 tanden) worden gemonteerd en met bouten worden bevestigd. Hier moet je rekening houden met het correcte aantal tanden, het juiste aantal verbindingspunten en de bij de spider passende diameter van de boutcirkel. De motortandwielen van de Bosch Generation 2 en 3 zijn uitsluitend verkrijgbaar als direct-mount variant.
Daarom is het juiste kettingblad belangrijk voor een nauwkeurig en goed afgesteld schakelen.
Drie kettingbladsoorten en montageversies, bijvoorbeeld bij de Bosch Performance CX
Hieronder vind je een handleiding voor de demontage en montage van het motortandwiel aan Bosch-CX-motorvarianten van de Generation II (vanaf 2014), waarvan de kleine achtertandwielen slechts 15 tot 22 tanden tellen, en van het direct-mount-kettingblad en de crankspider/kettingbladvariant aan de Bosch-motor Performance CX Gen 4 (verkrijgbaar sinds 2020). In het CONTEC-assortiment vind je de drie genoemde kettingbladsoorten in diverse afmetingen voor de optimale overbrengingsverhouding van je e-bike.
Je vervangt het motortandwiel van je e-bike het gemakkelijkst als je je fiets veilig vastmaakt aan een hoogwaardige fiets-/e-bike-montagestandaard.
DAS BENÖTIGST DU
- Kurbelabzieher für ISIS-Tretlager mit Vielzahn-Achse
- Vielzahnnuss für Bosch-Verschlussring
- Ratschenwerkzeug mit Vierkantaufnahme
- Schraubensicherung
- Pinzette
- 1 Kabelbinder
- passende Innensechskantschlüssel (Kurbelschraube: 8 oder 10 mm)
- Drehmomentschlüssel mit Aufnahme für Vielzahnnuss und Innensechskant-Bits
- Montagefett
Demonteer eerst de crankarm aan de aandrijfkant door de binnenzeskantbout van 8 mm, waarmee de crankarm aan de ISIS-trapas bevestigd is, met binnenzeskant tegen de klok in los te schroeven. Bij veel crankbouten gaat de demontage van de crank erg gemakkelijk: de bout heeft namelijk een geïntegreerde afnemer, die de crank van de trapas verwijdert als de crankbout wordt losgeschroefd. Als de crank daarentegen maar met één bout vastzit, dan werkt dat niet. De crank moet dan apart worden gedemonteerd. Dit wordt met de CONTEC-cranktrekker gedaan, die compatibel is met de ISIS-trapas-standaard.
Als je de crankbout losgedraaid hebt, zet dan de cranktrekker netjes op de schroefdraad van de bout en schroef deze met het achterste deel er voorzichtig in. Opgelet: het is belangrijk dat de schroefdraad correct zit om beschadigingen aan de schroefdraad te voorkomen! Schroef nu de binnenste bout aan de afnemer handmatig met de klok mee tot aan de aanslag vast. Draai vervolgens met passende binnenzeskant deze binnenste bout met de klok mee verder tot de crank vanzelf lost en je deze van de trapas kan afnemen. Houd met je linkerhand de crank vast terwijl je met je rechterhand schroeft.
Stap 2: demonteer sluitring, O-ring & motortandwiel
Het motortandwiel wordt door een sluitring op zijn plaats op de as gehouden. Deze moet nu eerst worden gedemonteerd. Omdat de sluitring op de as zit, moet je tijdens het draaien vermijden dat de ring loskomt. Houd dus het achterwiel vast om de as te blokkeren. Zet ondertussen de ratel met het Bosch-gereedschap voor de sluitring erop. Draai de ratel nu met de klok mee om de sluitring los te maken. Opgelet: de sluitring van het motortandwiel heeft een linkse schroefdraad en wordt dus tegen de klok in vastgemaakt en met de klok mee losgemaakt. Til vervolgens met een pincet voorzichtig, zonder hem te beschadigen, de O-ring op die voor het kettingwiel van de motor zit. Als de O-ring al beschadigd is, dan is een goedkope vervanging de moeite waard.
Als het achtertandwiel los is, haal dan de spanning van de ketting en verwijder de ketting. Demonteer vervolgens handmatig het motortandwiel met beschermingsring.
Stap 3: monteer het nieuwe motortandwiel met vulring, O-ring en sluitring
Monteer nu de smalle vulring die bij het motortandwiel geleverd werd aan het veeltandprofiel van de Bosch-aandrijving (de vulring wordt uitsluitend gemonteerd bij bikes met riemaandrijving). Het doel van de vulring is om de correcte kettinglijn te vormen en zo effectief te vermijden dat de ketting door een verkeerde kettinglijn stoort door tegen het frame of de motorbehuizing te schuren. Plaats na de vulring het nieuwe achtertandwiel (afhankelijk van het model met of zonder kettingbeschermer) op het veeltandprofiel van de as. Zorg ervoor dat het motortandwiel in de juiste richting erop geplaatst wordt. Ofwel: Je moet de tekst erop kunnen lezen, terwijl je het motortandwiel handmatig aandrukt. Plaats nu de O-ring voor het achtertandwiel.
Draai ten slotte de sluitring (ook lockring genoemd) met de hand tegen de klok in weer op de juiste schroefdraad. Draai deze met momentsleutel en Bosch-veeltanddop van CONTEC met 20 tot maximaal 25 Nm aanhaalmoment. Houd ook hier de linker crank tegen tijdens het schroeven. Leg nu de ketting weer op het motortandwiel.
Stap 4: monteer de crankarm
Je kan de crankarm weer monteren, waarbij je de ISIS-asbevestiging eerst van wat montagevet kunt voorzien. Dit voorkomt ongewenste contactcorrosie tussen de onderdelen en zorgt voor een gemakkelijkere montage. Schuif eerst de crankarm zorgvuldig op het ISIS-veeltandprofiel van de trapas.
Stap 5: monteer de crankbout
Schroef daarna de crankbout (met/zonder geïntegreerde cranktrekker) met binnenzeskant stevig vast. Sommige fabrikanten vermelden het juiste aanhaalmoment op de bout. Als je de crankbout met een momentsleutel vastdraait, dan moet je hier ook rekening mee houden.
Demonteer ook bij dit soort kettingbladen aan de e-bike-motor eerst de rechter crankarm. Draai hiervoor de crankbout met een 8- of 10-mm-binnenzeskantsleutel los, waardoor de crankarm loskomt van de ISIS-trapasschacht. Bij veel cranks komt de crankarm onmiddellijk los dankzij de geïntegreerde afnemer.
Stap 2: maak de kettingblad-sluitring los
Als je de rechter crankarm gedemonteerd hebt, schroef dan met de klok mee de kettingblad-sluitring los met een ratelsleutel met Bosch-veeltanddop. Om tegen te houden kun je het achterwiel blokkeren. Nu kan de sluitring met de O-ring erachter gemakkelijk van de motorunit worden verwijderd.
Stap 3: demonteer spider en kettingblad
Als je de sluitring en de bijbehorende O-ring hebt gedemonteerd, dan kun je de spider met het daaraan vastgeschroefde kettingblad gemakkelijk eraf halen. Verwijder nu het versleten kettingblad van de spider door de kettingbladbouten los te schroeven. Hiervoor heb je een binnenzeskant- of torxsleutel nodig. Gebruik eventueel nog een tegenhouder voor de kettingbladbouten om de moeren van de andere kant tegen te houden.
Stap 4: monteer nieuw kettingblad aan de spider
Plaats nu je nieuwe kettingblad op de spider, waarbij de gaten van de spider en het kettingblad elkaar moeten overlappen. Let hierbij op de juiste ligging van het kettingblad en de oriëntatie van de spider: gemonteerd moet de tekst op het kettingblad zichtbaar zijn.
Bevestig nu het kettingblad met de kettingbladbouten aan de vier bevestigingspunten van de spider. Zorg ervoor dat je de bouten altijd kruislings vastdraait. Blokkeer de bouten van de andere kant met een tegenhouder voor kettingbladbouten.
Stap 5: monteer spider met nieuw kettingblad op de as
Als het nieuwe kettingblad goed op de spider gemonteerd is en de O-ring voor het kettingblad zit, schuif dan dit geheel op het veeltandprofiel van de motoras. Druk dit er stevig op en maak het vast met een sluitring (opgelet: deze heeft een linkse schroefdraad!). Het maximale aanhaalmoment vind je normaal gezien op het kettingblad. Leg ten slotte de ketting op het kettingblad.
Stap 6: bevestig de crankarm
En nu "mag" je de crankarm, waarvan de asbevestiging lichtjes ingevet is, weer op de ISIS-trapas schuiven. Draai nu de crankbout met de klok mee erop en draai deze met het voorgeschreven aanhaalmoment vast. Ziezo, klaar is Kees!
Nu kun je gemakkelijk bij het kettingblad. Verwijder nu nog de ketting van het kettingblad. Nu kun je het kettingblad gemakkelijk van de as verwijderen. Controleer voordat je dit doet, hoe het kettingblad correct bevestigd was. In principe kun je de tekst erop aflezen en is de welving van het kettingblad naar buiten gericht.
Stap 3: verwijder oud kettingblad
Reinig de plaats rond de tandwielhouder en vet deze opnieuw in. Er verzamelt zich hier namelijk stof en vuil dat de correcte montage kan verhinderen. Zet dan je nieuwe kettingblad recht op het tandprofiel van de as en druk dit met de hand aan.
Stap 4: monteer nieuw kettingblad
Stap 5: zet kettingblad met sluitring vast
Plaats vervolgens de O-ring weer op het tandprofiel aan de motorunit en draai de sluitring voor het kettingblad handmatig tegen de klok in vast. Als dit gelukt is, draai dan de lockring met een momentsleutel vast. Het correcte aanhaalmoment vind je op de lockring! Houd hiervoor de crankarm aan de tegenoverliggende zijde vast. Plaats nu de ketting weer op het kettingblad.
Stap 6: montage van de crank
Bevestig nu de rechter crankarm op de ISIS-trapas. We raden je aan om wat montagevet tussen de as en de crank te smeren om latere contactcorrosie te vermijden. Plaats nu de crankarm op de ISIS-veeltandas van de trapas en zet de rechter crank vast door aan de crankbout te draaien met een binnenzeskant- en momentsleutel. Houd ook hier rekening met het door de fabrikant vermelde maximale aanhaalmoment. Meestal staat dit op de crankbout. Klaar!
Stap 1: demonteer rechter crankarm
Demonteer ook bij dit soort e-bike-kettingbladen eerst de rechter crankarm. Draai hiervoor de crankbout met een 8 of 10 mm binnenzeskantsleutel los, waardoor de crankarm loskomt van de trapasschacht. Dankzij de meestal geïntegreerde afnemer komt de crankarm onmiddellijk los.
Stap 2: maak de kettingblad-sluitring los
Focus je nu op de kettingblad-sluitring. Schroef deze met de ratel en het passende Bosch-veeltandopzetstuk met de klok mee los. Vergeet de O-ring achter de sluitring niet als je de sluitring verwijdert.
Als het motortandwiel versleten is, dan is het vaak ook zinvol om het achtertandwiel te vervangen. Hier laten we je zien hoe je het achtertandwiel van een versnellingsnaaf vervangt.